Home About

MAORI MĀ, I ROTO I TE AO TOORANGAPU (MĀORI & POLITICS)

Christine Waitai-Rapana

News

24/07/2006





TE PIRE WHAKAKORE I NGA TAKE PUU O TE TIRITI O WAITANGI
KUA RONGO TĀTOU i ngā kōrero pahupahu o Tona Parahi nō te Roopu Torangapu o Nahinara i Orewa e whakapae ana kei te hoatu rawatia te kawanatanga i te pūtea ki te Māori i runga i ngā oati o te Tiriti o Waitangi, kīhai i runga i te tino hiahia o Māori ki te pūtea kē! Anana, nā wai ra i hē kātahi ka tino he eke atu?! Koropupu ana ngā kare a roto ki te rongo i a kawanatanga e whakawhānui ana i tēnei kaupapa koretake! Kua roa nei rātou e haupehi ana i ngā take Māori, he kaupapa mutunga kore!
Inā noa nei, kua mauria ake te tūngane o Tona Parihi, a Raho tautau, arā, ko Winitana Pita i tētahi Pire ka takahi ki runga i ngā heke werawera, i ngā heke toto, i ngā mahi kaha o ō tatou tīpuna, o ō tātou kuia, koroua, o tātou rangatira, ki roto i tō rātou huarahi ki te whakatutuki i te whakatīnanatanga o ngā Upoko o Te Tiriti o Waitangi! He pire tēnei e whakakore ana i ngā take puu, me kii, te mauri o Te Tiriti o Waitangi!
Ka whakakorea te pire nei i nāa whakapuakanga ki ngā ‘take puu o te Tiriti o Waitangi’ ka mutu, ko ‘Te Tiriti o Waitangi’ anō hoki. Ka whakakorea ēnei whakapuakanga ki ngā take puu o Te Tiriti o Waitangi, i roto i ngā ture o Aotearoa, kupu whakataki, whakamāramatanga, pukapuka apiti, whakaritenga hoki. E ai ki a Winitana, “ko te take o tēnei pire he whakamaamaa i te whanaungatanga ki waenga i a Pākeha me Maori!” E ai ki a Winitana hoki, “ko ēnei take puu te take kua oho ake te pakanga ki waenga i a Māori me Pākeha! Ki te noho hono a Māori ki ngā take o onamata, ko te mahi noaiho a ēnei take puu he aukati i a Māori kia neke whakamua! Kua whakaritea te whanaungatanga o Māori me Pākeha ki te heipuu i paa ki ngā iwi o Awherika ki te Tonga! E kii! E kii ra!
Tuha ana au ki tēnei Pire, mirimiri noa ki roto i te paru, a ripi me te tihae hoki atu i ēnei rahurahu! Ko te mea anake me whakakorea, ko ēnei kiore heahea nei e rewa mai ana ki ēnei turanga i te Whare Miere! Ei!
‘THE WAITANGI DELETION BILL’ (PRIVATE MEMBERS BILL)
This bill eliminates all references to the expressions “the principles of the Treaty”, “the principles of the Treaty of Waitangi” and the “Treaty of Waitangi and its principles” from all New Zealand Statutes including all preambles, interpretations, schedules, regulations and other provisos included in or arising from each and every such Statute.
What does this mean for Māori? What does this mean for New Zealand?
Te Kōwhiringa Pooti Maori 2006 – Kei a koe te tikanga!
Ko tēnei te wā ka taea e ngā uri whakaheke Māori ki te whiriwhiri ko tēhea rārangi ingoa pooti Māori e hiahia ana rātou ki te uru atu. E rua ngā whiringa, ko te Whiringa Pooti Māori, ko te Whiringa Pooti Whānui hoki! I raro i te Whiringa Pooti Māori, ka taea e Māori anake ki te Pooti i ngā māngai o tōnā rohe. I raro i te Whiringa Pooti whānui ka taea e Māori me Pākeha ki te pooti anake i ngā māngai o tō rātou taone!
Engari e te iwi he akiaki tēnei ki te hunga Māori! Me noho koutou ki raro i te whakaruruhau o te Whiringa Pooti Māori. Mā te noho ki raro i tēnei Whiringa, ka taea e Māori ki te whakauru i a Māori. E tika ana te kōrero, waiho mā Māori anake e whakahaere i a Māori, a waiho te Pākeha ki te whakahaere i a Pākeha. Ko Māori anake te hunga e matau ana ki ngā take Māori, ngā hiahia o te Māori, ngā raru o te Māori, me kii e matau ana ki te Ao Māori! Nāreira kia rewa mai o hiahia, o pīrangi ki te tihi o ngā kaupapa me whakatutuki, haere ki raro i te Whiringa Pooti Māori! Ko to tātou hiahia ko te kite i te tokomaha o Māori maa ki roo Paremata e whawhai ana mo ngā wawata Māori. Me whiriwhiri koe i tō Whiringa Pooti Māori 2006 ki waenga i te 3 o Paengawhwha, Rāhina, ki te 2 O HERE-TURI-KOOKA, RAAPA! Kia kakama mai!
MĀORI ELECTORAL OPTION 2006 THE MĀORI ROLL OR THE GENERAL ROLL? IT’S YOUR CHOICE!
The Māori Electoral Option runs from 3 April until 2 August this year. The next chance to make this choice is in 2012. If you are Māori and you want to change the roll you are on – act now. If you wish to stay on the roll you are in, do nothing.