Home About

Blood Quantum

Jamie Yeates

Features

1/06/2014





I tēnei ao hurihuri, kua whanake haere ngā tuakiri o ngā tāngata o Aotearoa. Nā ngā mea rerekē pērā i te hekenga mai o ngā iwi tauiwi ki konei i puta ai ēnei momo whanaketanga. Ahakoa kāore tērā i te kino ki a au, kua puta mai ētahi raru. Ko te raru matua ko te whakaaro o te ‘blood quantum’.
Ko te ‘blood quantum’ tētahi tikanga o ngā kaikoroni i ngā rā o mua (ahakoa e hāngai ana te mea nei ki ēnei rangi). Ko te āhuatanga matua o te ‘blood quantum’ ko te whakatinanatanga o tōu ahurea i roto i tōu toto.
Hei whakamahuki:
Ina whai koe i nga tikanga o tēnei mea te ‘blood quantum’ ko te tikanga kua Pākehā tētahi hawhe o tō toto, kua Māori kē tētahi hawhe o te toto. Ki te moe taua hāwhekāihi i te tangata Pākehā  ka hauwhā kē te toto Māori o tāna tamaiti. Ki te hātepe tonu te waimeha o te toto ka mimiti haere nga wāhanga o tō toto (nō reira, he iti te ahurea). He pōhēhē te tikanga nei.
Hei aha te tikanga?
Ko take whakapae, ko te tikanga hei wehewehe i ngā tāngata whenua nā tō rātou ahurea, ā, hei whakamana i te Kāwanatanga ki te whakature i ngā ture hei takahi i te mana hei turaki i ngā rauemi o ngā tāngata whenua. Ko tēnei te pūtake o ‘blood quantum’. Ko ‘blood quantum’ he nuka whakapākehā, he nuka koronia. Mēnā ehara koe i te tangata whenua, he Pākehā kē. Kāore ōu mana whenua, kāore ōu tikanga motuhake. He māori noa iho koe, kāore ōu mana. E ai ki a Tākuta Tahu Kukutai, he kairangahau ia ki te Whare Wānanga o Waikato, ko te ‘blood quantum’ tētahi “moemoeā koronia.” He whakaaro noa iho, ehara i te mea pono.
I nāianei, arohaina te whakaaro Māori arohaina te whakapapa. Ka tautuhi te papakupu He Pātaka Kupu i te kupu ‘whakapapa’: “Ngā kāwai o te tangata, o te whānau, o te hapū. o te iwi, ka tīmata ake i tētahi atua, i tētahi tupuna rānei, ka heke iho.” Kei hea te kōrero e pā ana ki te toto?  Kāore kau. Ka tū te whakapapa i tētahi tupuna. Kāore e  taea te waimeha te whakapapa o te tangata – ko tōna whakapapa ko ia! I whakapūmautia te whakapapa i a tōu whaea e hapū ana.
Ki te titiro koe ki a au, ka taea e koe te kite tōku mata. He kiri mā, he whatu kikorangi, te mea, te mea. Te āhua nei, he Pākehā au. Nā whai anō kāore ngā tāngata e whakapono ina kī au, “āe, he Māori au, he uri nō Te Āti Awa.” He tika tāku i kī ai? Āe rā. Ka whakapono mai aua tāngata? Ākene pea. Kei a rātou te tikanga. Ahakoa te aha, e tū ana au i ngā taonga tuku iho o ōku tūpuna.
He aha ōu whakaaro?